بیاتها

بیات قبیله ترک از قبایل بیست و دوگانه اغز یاغز پراکنده در ایران افغانستان ترکمنستان ازبکستان

 

 جمهوری اذربایجان ارمنستان  ترکیه سوریه و عراق است. واژه بیات که به صورت بایات هم ضبط شده به معنای بادولت و پرنعمت است . اصل این قبیله در نسبنامه‌های افسانه‌ای ترکان به «بای آت » پسر دوم گون خان پسر اغوزخان می‌رسد .امرای این طایفه در دربار خوارزمشاه صاحب نفوذ و قدرت بودند.

 

ورود قبیله بیات به فلات ایران چندان روشن نیست ،اما از برخی منابع تاریخی برمی آید که این مردم ظاهرا در اوایل قرن پنجم و مقارن حملات غزان و سلجوقیان در فلات ایران پراکنده شده و در مسیر کوچ نظامی خود تا صحرای شام و سواحل مدیترانه پیش رفته اند. در این پیشرویهای پرماجرا گروههایی از این قبیله بتدریج در بعضی نواحی خراسان بزرگ  همدان اراک آذربایجان شرقی و غربی کردستان و لرستان اردبیل، زنجان، ، ملایر و فارس سکنیٰ گزیده‌اند.

 

روءسای طوایف بیات عراق عجم که ظاهرا بزرگترین گروه از طوایف بیات مطلق یا آق بیات به شمار می‌آمدند در سالهای سلطنت شاه طهماسب اول (۹۳۰ـ۹۸۴) از جمله بزرگان دولت صفوی محسوب می‌شدند.  مانند سلیمان بیگ و برادرش حسن بیگ یوزباشی

 

در زمان حملهٔ قوم مغول به ایران، قوم بیات با جمعیتی در حدود ۱٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر که ۲۰۰٬۰۰۰ نفر مرد جنگجو را شامل می‌شدند با آن‌ها وارد جنگ شدند و پسر چنگیز خان مغول را کشتند. پس از آن چنگیز خان با تمام قوا به نیشابور حمله کرده بسیاری از آن قوم را به قتل رسانید. قوم بیات به کوه‌های اطراف نیشابور فراری شدند. یک گروه به سمت هند و افغانستان، یک گروه به سمت اصفهان، شیراز و اراک و گروهی دیگر به سمت آذرباییجان، سوریه و لبنان پراکنده شدند. که نام خانوادگی آن‌ها بیات می‌باشد. بیاتها در منطقه قهاوند بیشتر در روستاهای خیرآباد خماجین دولت آباد و…. زندگی می کنند.